Een initiatief brengt iets nieuws in de wereld. Het komt ergens vandaan, en dan manifesteert het zich. Dat laatste is wat wij ervan merken. Het eerste is het wezenlijke, waar het om gaat. Dat willen we onderzoeken. Om daar ruimte voor te maken, en als inleiding, eerst een paar opmerkingen over de manifestaties in de zichtbare werkelijkheid, in de wereld waar onze zintuigen open zijn.
We horen iets over een aanstaande verandering. Een boom wordt oud, het blad komt maar moeizaam, de takken worden zwaar en kraken in de wind. Misschien wordt hij wel gekapt. Of, een tramlijn dreigt te worden opgeheven en er wordt een bus gepland. Straten zullen opnieuw worden ingericht. Of, onze partner hoort van een nieuwe vereniging en wil zich daarbij aansluiten.
De mogelijke verandering roept weerstanden op. Aan de boom zijn we toch wel erg gehecht, kan er geen bomendokter langskomen? Een tram is toch veel beter dan een bus. Op opengebroken straten zit toch niemand te wachten. Wat moet ik ’s avonds als ik alleen thuis zit?
Soms is er ook enthousiasme. Eindelijk! Die boom is gevaarlijk en neemt al lang het licht weg. Zo’n piepende oude tram kunnen we goed missen. Een nieuwe activiteit geeft energie!
Er worden besluiten genomen. De boom gaat weg en er komt nieuwe aanplant. Ambtenaren leggen het onvermijdelijke uit. We zijn blij voor onze partner, en misschien kan ik nu ‘s avonds met mijn vrienden gaan biljarten. De wereld gaat veranderen,
Na enige tijd zijn we gewend aan de nieuwe wereld. De jonge bomen geven een schitterende bloesem. De vernieuwde straat ziet er zonder de tram toch veel leuker uit. De nieuwe vereniging gaat helaas niet door en mijn vrouw is teleurgesteld, maar ik ga toch biljarten.
Hoe komt de verandering in de wereld? Wat is het wezen van de vernieuwing?
Bomen worden oud en vallen om. In hun leven hebben ze veel zaadjes aan de aarde geschonken. Deze ontkiemen, ze schieten wortel en na een paar jaar komen de jonge bomen tot bloei. Dit is een natuurwetmatigheid. Het menselijk handelen kan dit enigszins begeleiden en verzorgen. De wezenlijkheid zit in de schepping.
Om het vernieuwen van de straten en het openbaar vervoer wordt gevraagd. Er zijn klachten. De vernieuwing zelf wordt min of meer opgedrongen en wordt veroorzaakt door de menselijke wens om de sociale structuur op orde te houden. Het is een noodzakelijk gevolg van het ontstaan van de stedelijke bewoning. De wezenlijkheid wordt gevormd door de samenleving die we hebben opgebouwd.
Het oprichten en het meedoen aan een vereniging zijn persoonlijke initiatieven. Zij worden in iemand geboren en het hangt van de samenleving en de wereld om ons heen af of het lukt. Zij worden niet afgedwongen door de wereld. noch wordt er door de samenleving om gevraagd. Dit is het kenmerk van een vrijheidsmoment.
De wereld om ons heen volgt de wetten van de natuur of de wetmatigheden van de samenleving waar wij deel van uitmaken. Daarnaast kunnen we de wereld ook vanuit onszelf, in vrijheid proberen te veranderen, zonder dat iets of iemand daar om vraagt. Soms lukt dat, soms niet. Maar ook als het lijkt te mislukken, heeft toch de poging alleen al gevolgen, omdat die poging niet los kan staan van de wereld waarin hij werd gedaan. Hoe dan ook is die wereld veranderd. Maar ook de initiatiefnemer zal zijn veranderd. Hij heeft geleerd, is misschien wel gelouterd. Mislukte initiatieven dragen in zich het zaad voor een volgende verandering die misschien wel krachtiger en beter afgestemd zal zijn op de omgeving en de vermogens van de initiatiefnemer.
