De dood is in de mode. Er zijn sterspotjes voor begeleiding bij het levenseinde. Onderzoekers voorspellen dat we binnenkort tientallen jaren ouder kunnen worden. Zorgverzekeraars en politici maken zich zorgen om de consequenties. We hebben aandacht voor de dood en lijken hem te willen uitstellen.
Enigszins in tegenstelling hiermee meldt de NewScientist van april 2016 op de cover van een speciale editie over de dood dat we blij moeten zijn met onze sterfelijkheid. Er wordt uitgelegd dat de dood een motor kan zijn voor de vooruitgang. Het besef dat het leven eindig is vormt een stimulans om sommige zaken af te krijgen. Als we niet opschieten hoeft het niet meer.
Een wetenschapper stelde eens dat de belangrijkste uitvinding na het vuur de deadline is. Niets zorgt er beter voor dat projecten tot een afronding komen dan de wetenschap dat het allemaal niet meer hoeft en dat alle inspanning vergeefs is, als er op een van te voren vastgesteld tijdstip geen resultaat geboekt is. De trein vertrekt zonder je, het examen gaat zonder deelname voorbij, het artikel kan niet worden geplaatst want de deadline wordt gepasseerd. Niets is zo’n stimulans voor de vooruitgang als de zekerheid van het einde.
Het dringt tot de mensheid door: alles is eindig en we kunnen ons beter daarop voorbereiden. Auto’s moeten zo worden gemaakt dat alle onderdelen kunnen worden hergebruikt. Gebouwen moeten zo zijn ontworpen dat ze eenvoudig kunnen worden gesloopt. Sociale relaties als verenigingen, stichtingen, bedrijven en huwelijken worden bij aanvang al voorzien van regelingen hoe te handelen bij beëindiging. Er is een groeiend besef van de eindigheid van wat wij starten. Waar dit niet voorzien is, zoals bijvoorbeeld bij de Euro, leidt dat tot ernstige problemen.
Rudolf Steiner heeft in een voordracht op 25 oktober 1918 (GA 185) een duidelijke relatie gelegd tussen het ontwaken van het bewustzijn in de huidige cultuurperiode en het besef van de dood en van de eindigheid van al wat wij in het leven starten. Hij legt uit hoe dit samenhangt met de confrontatie met het kwaad. De Nederlandse vertaling van deze voordracht is het openingshoofdstuk van “De strijd om het mens-zijn”. Dit boek bevat een uiterst interessant nawoord van Mathijs van Alstein. Van harte aanbevolen.
