Steeds vaker worden wetenschappelijk resultaten weggezet met: wetenschap is ook maar een mening. Het doet serieuze onderzoekers pijn om dit te incasseren. Je krijgt het gevoel dat je inspanningen niet serieus worden genomen. Hierbij wat observaties ter nuancering.
Wetenschap is gebaseerd op waargenomen feiten. Deze worden niet alleen verzameld maar daarna in zo’n context geplaatst dat er veralgemenisering mogelijk wordt. Dit kan leiden tot wetmatigheden die een voorspellende waarde hebben.
Meningen zijn formuleringen van wetmatigheden waarbij hetzij de onderliggende feiten onvoldoende zijn, hetzij er geen acceptabele veralgemenisering bestaat, of beide. Wetenschappelijke hypothesen zijn hierdoor meningen. Soms is een mening het concrete resultaat van een toepassing van een hypothetische wetmatigheid.
Het fundamentele probleem dat nu ontstaat is dat iedere wetenschappelijke stelling gebaseerd is op onbewezen aannames of axioma’s. Per definitie kunnen deze niet bewezen worden. Wordt een context bedacht waarin zo’n bewijs wel mogelijk is dan schept dit slechts een nieuwe laag van aannames.
Als zodanig geldt inderdaad: wetenschappelijke uitspraken zijn uiteindelijk meningen.
Kunnen we op grond hiervan maar beter ophouden met de wetenschap? Nee, zeker niet, want wetenschap vormt niet zomaar meningen. Het is haar taak om het volgende expliciet duidelijk te maken:
- De feiten. Wat feiten zijn behoeft nog verduidelijking. Dit is elders bediscussieerd.
- De aannames. Hiervoor geldt hetzelfde als voor de feiten.
- De wijze waarop deze verbonden worden om tot een wetmatigheid te komen
Het is aan de gebruikers van de wetenschap, de politicus, de dokter, de manager, de fabrikant, de consument, om na te gaan in hoeverre de resultaten voor hen bruikbaar zijn. De onderzoeker kan hierbij behulpzaam door aan te geven in hoe veranderingen in ieder van de bovenstaande drie punten conclusies veranderen.