Energie is van vitaal belang, maar het kost wat: grondstoffen, arbeid en dus geld. Bovendien vervuilen winning, productie en gebruik vaak de aarde. Laten we er daarom zo bescheiden mogelijk mee om gaan. Een terugkerende droom is die van ‘vrije’ energie. Deze vergt vrijwel geen grondstoffen, kost nauwelijks arbeid en vervuilt niet. Kan dat wel? Moet dat wel? En als het beschikbaar komt, is dat dan een zegen? In dit bericht wordt een overzicht gegeven van de fysische principes achter de bronnen en het gebruik van energie. In een volgend bericht worden de grenzen hiervan verder verkend. In een derde bericht wordt geprobeerd om vanuit een geesteswetenschappelijk gezichtspunt de zoektocht naar de mogelijkheden van vrije energie te plaatsen.
Binnen de natuurkunde is energie een meetbare grootheid die aangeeft hoeveel, in fysieke termen, veranderingen kunnen worden verricht. Het kan zich op vele manieren manifesteren of worden opgeslagen. Er gelden harde beperkingen voor de mogelijkheden om energie ook effectief te benutten. Twee daarvan zijn de wet van behoud van energie en de tweede wet van de thermodynamica. Beide worden hieronder kort behandeld.
De wet van behoud van energie
In de traditionele natuurkunde geldt de wet van behoud van energie. Energie kan van vorm veranderen, bijvoorbeeld van wolken met waterdamp, regen, naar een meer in de bergen, naar elektrische spanningsverschillen, naar een voortdenderende trein, en tenslotte naar de warmte in de rails en de remmen na het stoppen. Bij iedere stap in dit voorbeeld word de wereld veranderd en ontstaat er warmte. De regenwolken, het meer, de snelle trein, hebben nog mogelijk in te zetten potentiële energie, maar wel steeds minder. De resterende warmte zorgt voor een lichte opwarming van de aarde maar is uiteindelijk niet bruikbaar meer. Er is geen fysisch proces waarmee deze restwarmte nog kan worden benut. Mits op de juiste wijze berekend, blijft echter de totale hoeveelheid energie wel altijd gelijk.
Aardse bronnen
Energie is op vele manieren opgeslagen.
- Mechanisch, zoals het water in de lucht of in de bergen, maar ook wind en getijden.
- Thermisch, temperatuurverschillen in de aarde, in de zeeën of in de lucht.
- Chemisch, zoals de koolstof in organisch materiaal, maar ook in gezuiverde brandbare stoffen als waterstof, zwavel en fosfor.
- Electro-magnetisch, zoals bij een opgeladen condensator. Een accu is eigenlijk chemisch maar kan eenvoudig worden omgezet in elektrische energie. Wolken kunnen elektrisch geladen zijn, bij onweer en bliksem ontladen zij zich.
- Nucleair. Elementen zwaarder dan ijzer kunnen in principe worden gesplitst waarbij energie vrij komt, zoals het gebruik van uranium en thorium in kerncentrales. Bij het fuseren van lichte elementen komt ook energie vrij. De waterstofbom is een bekend voorbeeld.
- Substantieel. Materie zelf is volgens de relativiteitstheorie equivalent aan energie volgens E = mc2. Hierin is m de masse en c de lichtsnelheid. Hoe deze energie te gebruiken is vooralsnog onduidelijk. Er geldt een wet van behoud van massa. Als omzetting wel zou lukken geldt er een wet van behoud van energie plus massa.
Kosmische bronnen
Buiten de fysieke aarde zijn er nog andere bronnen, die een rol kunnen hebben gespeeld bij het tot stand komen van de aarde zoals we die nu kennen.
- De zon. Een overduidelijke bron die voor een permanente energiestroom zorgt d.m.v. plantengroei en het creëren van lokale temperatuurverschillen tussen lucht, water en aarde.
- De nulpuntsenergie. Dit is de door sommigen genoemd mogelijke gebruik van de restwarmte die in het heelal buiten de aarde aanwezig is. Hoe deze te benutten is nog niet duidelijk.
- De etherwereld. Met ether wordt hier de mogelijke omhulling van onze 3D materiële wereld bedoeld die verantwoordelijk zou kunnen zijn voor de levensprocessen en allerlei fysische verschijnselen onderzocht in de kwantum mechanica.
De warmtedood
Dat alle energie uiteindelijk niet tot verder bruikbare warmte wordt gereduceerd is de (onbewezen) tweede wet van de thermodynamica. Deze is uitgedrukt in entropie, de hoeveelheid chaos. Deze kan alleen maar toenemen zolang er nog structuur is te onderscheiden. Wanneer die volledig verdwenen is rest de chaos. De entropie is dan maximaal. Dit geldt binnen de fysieke wereld. De ethertechnologie, als die al tot resultaat zou leiden, onttrekt zich daar aan.
Er is hier toch wel een probleem, ook binnen de materialistische natuurkunde. Warmte is beweging op moleculaire schaal: atomen die trillen of elektronen die zijn aangeslagen en zich in een energierijke situatie bevinden. Als zij terugvallen naar lagere niveaus wordt er licht uitgezonden. Lokaal gaat er dan warmte verloren en wordt het kouder.
Het uitgezonden licht bereikt dan andere materie waar atomen dat licht absorberen. Hun elektronen springen dan naar hogere energieniveaus. Daar wordt het lokaal warmer. Dit is een random proces waardoor er toch weer opnieuw temperatuurverschillen ontstaan.
Volgens de veronderstelde wetten van de fysica kunnen de hierboven genoemde spontane temperatuurverschillen niet benut worden omdat hun detectie de verschillen al zouden vereffenen. Het is voor sommigen de vraag of dit werkelijk zo is. De totale hoeveelheid energie in het heelal is niet nul, maar heeft, zoals hierboven vermeld, een zekere positieve waarde, de nulpuntsenergie. Er is dus altijd beweging, er ontstaan altijd weer warmteverschillen. Hoe onwaarschijnlijk ook, vanwege de grootte van het heelal zouden die hier en daar toch groot genoeg kunnen zijn en benut kunnen worden.
Het leven
Om dit te kunnen bereiken is intelligentie nodig. Dit leidt tot een traditionele tegenwerping van de tweede wet van de thermodynamica: het leven, en met name intelligent leven creëert structuur en keert de richting van de entropie om. Een andere mogelijkheid zou de hierboven genoemde ethertechnologie kunnen zijn, waarbij de etherische levenskrachten rechtstreeks als energiebron worden benut. Zie o.m. de beschouwing van Ben van Tilborg in zijn historisch overzicht over het mechanisch occultisme.
In de levende natuur is het vormen van structuur duidelijk te herkennen. Uit zonlicht, aarde en minuscule zaadjes ontstaat een plantenrijk met weliswaar een grote diversiteit aan vormen, maar waarin via de uit de grond en de lucht verzamelde koolstof miljoenen jaren later nog steenkool , aardolie en gas gewonnen kan worden. Het lukt ons nog niet om met dezelfde ingrediënten iets soortgelijks kunstmatig te realiseren.
Het leven als bron van energie kan ieder ook zelf beleven. Het enthousiasme dat ontstaat bij het zien van een sportwedstrijd, een theatervoorstelling of bij deelname aan een discussiegroep kan bij aanwezigen en deelnemers leiden tot nieuwe energie, een gevoel van weer opgeladen zijn. Bij sommigen kan dit zelfs tot een explosieve dadendrang leiden. In het plantenrijk is de zon nodig als energiebron, bij de mens moet zijn ziel door een inspirerende gebeurtenis worden aangesproken. Zie ook de levensenergie Qi uit de Chinese filosofie.
Ether
Ether is een hypothetische substantie die de drager van levenskrachten of het licht zou zijn. Fysisch is deze nimmer aangetoond in de fysieke 3D wereld. Toch wordt hij in occulte literatuur vaak genoemd. Rama Prasad gaf hier in 1889 al een overzicht van. Ook in recentere literatuur wordt uitgegaan van het corpusculaire karakter van de ether. In de antroposofie wordt er van uitgegaan dat de etherwereld zich buiten de fysieke wereld bevindt maar zich daar alleen manifesteert als groei en vormkracht.
Ethertechnologie, als het al bestaat, weerlegt vanwege het metafysische karakter, de in de fysica geformuleerde behoudswetten van energie en massa. Er ontstaat dan warmte, licht of beweging zonder dat er in gelijke mate een beroep wordt gedaan op een van de fysische energiebronnen. Er wordt dan energie aan de fysische wereld toegevoegd.
Voor gemotiveerde uitvinders is dit geen probleem. De wetten van de natuurkunde gelden voor hen niet, gelukkig maar. In de regel zoeken ze geen zwakke punten in de basisveronderstellingen, maar volgen zij hun intuïtie of de geruchten van bijna-successen van voorgangers. Te noemen zijn o.m. Keely, Tesla, Schauberger, Reich en Dingel. Meer namen zijn te vinden op de Wikipediapagina over het perpetuum mobilee. Zie ook het overzicht van het mechanisch occultisme onze webpagina over vrije energie links.
In het volgende bericht wordt verder ingegaan op de vrije energie.
